Kiedy potrzebujemy szybkiego efektu w ogrodzie, czekanie 5-10 lat na dorośnięcie krzewu odpada. Najszybciej rosnące krzewy osiągają docelową wysokość w 2-3 sezony, zapewniając błyskawiczne wypełnienie przestrzeni i prywatność. Część gatunków potrafi urosnąć nawet metr rocznie, tworząc gęste, dekoracyjne żywopłoty lub soliterowe akcenty w rekordowym czasie.
Forsycja – żółty wybuch wiosny
Forsycja należy do absolutnych mistrzów szybkiego wzrostu. W sprzyjających warunkach dorasta 60-80 cm rocznie, osiągając docelowe 2-3 metry wysokości w ciągu trzech sezonów. Jej największą zaletą jest spektakularne kwitnienie – przed rozwojem liści pokrywa się tysiącami żółtych kwiatów.
Krzew radzi sobie praktycznie w każdej glebie, choć najlepiej rozwija się na przepuszczalnych, lekko kwaśnych podłożach. Toleruje zarówno słońce, jak i częściowy cień. Po przekwitnięciu wymaga cięcia – najlepiej od razu po kwitnieniu, żeby nie usunąć pączków na przyszły rok.
Forsycja kwitnie na dwuletnich pędach, więc cięcie jesienią lub wczesną wiosną oznacza brak kwiatów w kolejnym sezonie.
Tawuła – uniwersalny szybkościowiec
Tawuły to grupa krzewów o zróżnicowanych rozmiarach i okresach kwitnienia. Najszybciej rosną odmiany tawuły wczesnej i japońskiej – przyrost roczny sięga 50-70 cm. Tawuła wczesna (Spiraea arguta) tworzy kaskadowe, przewisające pędy obsypane białymi kwiatami w maju.
Tawuła japońska oferuje większą różnorodność – od kompaktowych odmian po wysokie, rozpierzchłe krzewy. Kwitnie latem różowymi lub białymi baldachami. Większość odmian wymaga słonecznego stanowiska i regularnego nawadniania w pierwszym roku po posadzeniu.
Popularne odmiany tawuł szybko rosnących
- Spiraea arguta – biała, wczesna, 2 metry wysokości
- Spiraea vanhouttei – biała, przewisające pędy, do 2,5 metra
- Spiraea japonica 'Shirobana’ – różowo-białe kwiaty, 1,5 metra
- Spiraea billardii – różowe świece, do 2 metrów
Pęcherznica – król żywopłotów
Pęcherznica kalinolistna to prawdopodobnie najszybciej rosnący krzew ozdobny dostępny w polskich szkółkach. Roczny przyrost wynosi 80-120 cm, a krzew osiąga docelową wysokość 3 metrów w ciągu dwóch lat. Dodatkowo oferuje kolorowe odmiany liściowe – od złotożółtych po ciemnopurpurowe.
Krzew jest wyjątkowo odporny na mróz, suszę i zanieczyszczenia powietrza. Doskonale sprawdza się jako żywopłot przycinany lub swobodnie rosnący. Białe kwiaty pojawiają się w czerwcu, ale główną ozdobą są liście utrzymujące barwę przez cały sezon.
Pęcherznica wymaga cięcia co 2-3 lata dla zachowania zwartej formy. Starsze okazy mają tendencję do wyłysienia u podstawy, dlatego radykalne cięcie na wysokość 30-40 cm odmładza krzew.
Bez koralowy – aromatyczna szybkość
Bez koralowy dorasta 50-80 cm rocznie, tworząc rozłożyste krzewy o wysokości do 4 metrów. Jego największą zaletą są ogromne, kremowobiałe kwiatostany pojawiające się w czerwcu. Kwiaty mają intensywny, słodki zapach wyczuwalny z odległości kilku metrów.
Po przekwitnięciu rozwijają się czerwone, a później czarnofioletowe owoce chętnie zjadane przez ptaki. Krzew preferuje stanowiska słoneczne lub półcieniste z wilgotną glebą. W suchych miejscach wymaga dodatkowego podlewania, szczególnie w czasie kwitnienia.
Odmiany bez koralowego
Dostępne są odmiany o różnej wielkości kwiatostanów i intensywności zapachu. 'Aurea’ ma żółtozielone liście, ale rośnie nieco wolniej. 'Maxima’ tworzy największe kwiatostany – do 30 cm średnicy.
Dereń biały – kolorowe pędy zimą
Dereń biały to krzew o przyroście 60-90 cm rocznie, szczególnie ceniony za zimową dekoracyjność. Młode pędy mają intensywnie czerwoną lub żółtą barwę, która najlepiej widoczna jest po opadnięciu liści. Latem krzew pokrywa się białymi kwiatami, a jesienią kolorowymi owocami.
Krzew doskonale znosi podtapianie i gleby ciężkie, gliniate. Preferuje stanowiska słoneczne – w cieniu pędy tracą intensywną barwę. Wymaga corocznego cięcia wczesną wiosną dla utrzymania młodych, kolorowych przyrostów.
Najintensywniejszą barwę mają jednoroczne pędy derenia, dlatego cięcie 1/3 najstarszych gałęzi co roku zapewnia spektakularny efekt zimowy.
Tamaryszek – ażurowa elegancja
Tamaryszek dorasta 70-100 cm rocznie, tworząc wysokie krzewy o ażurowej, przewiewnej koronie. Jego cienkie, łuskowe liście przypominają iglaste, ale krzew jest liściasty. Różowe kwiaty pojawiają się wiosną lub latem, zależnie od odmiany.
Krzew jest wyjątkowo odporny na sól, dlatego sprawdza się w pobliżu dróg zimą solonych. Preferuje stanowiska słoneczne i przepuszczalne gleby. Nie znosi długotrwałego podtapiania. Młode okazy mogą wymagać osłony w pierwszą zimę.
Praktyczne wskazówki dla szybkiego wzrostu
Szybko rosnące krzewy wymagają odpowiedniego przygotowania stanowiska i pielęgnacji. Gleba powinna być przepuszczalna, wzbogacona kompostem lub obornikiem. Przed sadzeniem warto wykopać dołek dwukrotnie większy od bryły korzeniowej.
Nawożenie w pierwszych dwóch latach przyspiesza wzrost. Najlepsze są nawozy wieloskładnikowe stosowane wczesną wiosną i w połowie lata. Nawożenie po sierpniu zwiększa ryzyko przymarzania młodych przyrostów.
- Regularne podlewanie w pierwszym roku po posadzeniu
- Mulczowanie korą lub kompostem wokół krzewów
- Cięcie formujące w pierwszych latach dla zwartego pokroju
- Ochrona przed wiatrem młodych nasadzeń
Większość szybko rosnących krzewów osiąga pełną dekoracyjność już w trzecim sezonie po posadzeniu. Kluczem jest wybór odpowiedniego gatunku do warunków panujących w ogrodzie i systematyczna pielęgnacja w okresie wzrostu.