Gliniasta ziemia sprawia, że woda stoi w korzeniach, a powietrze ma problem z dotarciem do systemu korzeniowego. Większość iglaków źle znosi takie warunki, ale niektóre gatunki radzą sobie z gliniastym podłożem znacznie lepiej niż inne. Wybór odpowiednich odmian i właściwe przygotowanie stanowiska decyduje o tym, czy drzewa będą się rozwijać czy marnieć.
Dlaczego gliniasta ziemia to wyzwanie dla iglaków
Glina zatrzymuje wodę znacznie dłużej niż ziemia przepuszczalna. Korzenie iglaków potrzebują dostępu do tlenu, a w podmokłej glebie go brakuje. Dodatkowo glina w okresach suchych twardnieje i utrudnia rozrastanie się systemu korzeniowego.
Problem pogłębia fakt, że większość iglaków pochodzi z terenów o glebach przepuszczalnych – piaszczystych lub żwirowych. Ich naturalne środowisko to lasy iglaste na gruntach, gdzie woda szybko się przesącza.
Gliniasta ziemia może zawierać do 40% więcej wody niż ziemia piaszczysta, co dla większości iglaków oznacza stres i problemy z rozwojem.
Iglaki odporne na gliniastą ziemię
Świerk pospolity i jego odmiany
Świerk pospolity najlepiej znosi gliniaste podłoże spośród popularnych iglaków. Jego system korzeniowy jest płytki i rozłożysty, co pozwala mu funkcjonować nawet przy gorszej przepuszczalności gleby. Szczególnie dobrze sprawdzają się odmiany karłowe jak 'Nidiformis’ czy 'Little Gem’.
Świerk kłujący, choć bardziej wymagający, też radzi sobie z gliną lepiej niż sosny czy jodły. Odmiana 'Glauca Globosa’ dobrze się rozwija na cięższych glebach.
Żywotniki zachodnie
Żywotnik zachodni naturalnie występuje na terenach podmokłych i dobrze toleruje gliniaste podłoże. Odmiany jak 'Brabant’, 'Emerald’ czy 'Columna’ bez problemów rosną na cięższych glebach. To jedne z najbezpieczniejszych wyborów na gliniastą ziemię.
Żywotniki mają dodatkowo tę zaletę, że ich korzenie lepiej znoszą okresowe podtopienia niż większość innych iglaków.
Modrzew europejski
Modrzew jako jeden z nielicznych iglaków zrzuca igły na zimę, co pozwala mu lepiej gospodarować wodą. Znosi gliniaste podłoże, choć najlepiej rozwija się po poprawieniu drenażu. Jego korzenie potrafią przebić się przez zwartą glinę.
Iglaki, których lepiej unikać na glinie
Sosny w większości wymagają przepuszczalnych, piaszczystych gleb. Sosna zwyczajna, czarna czy limba źle znoszą stagnację wody w glebie. Próby sadzenia sosen na glinie kończy się zwykle porażką – drzewa żółkną, słabo rosną i często giną.
Jodła pospolita też preferuje gleby przepuszczalne, choć jest nieco bardziej tolerancyjna niż sosny. Na ciężkiej glinie rozwija się słabo i często choruje.
Daglezja, choć odporna na wiele niekorzystnych warunków, na glinie ma problemy z ukorzenieniem i podatna jest na choroby grzybowe korzeni.
Przygotowanie stanowiska pod iglaki
Poprawa drenażu
Nawet odporne na glinę iglaki lepiej rosną po poprawieniu przepuszczalności podłoża. Wykopanie dołu pod sadzenie o głębokości 60-80 cm i wymieszanie gliny z piaskiem, żwirem lub kompostem znacznie poprawia warunki.
Proporcje mieszanki: 50% gliny, 30% piasku lub żwiru, 20% kompostu lub torfu. Taka mieszanka zachowuje zdolność zatrzymywania składników odżywczych, ale poprawia przepuszczalność.
Drenowanie terenu
Na terenach, gdzie woda długo stoi po deszczach, warto wykonać drenaż. Nawet prosty drenaż z rur perforowanych ułożonych na głębokości 50-60 cm znacznie poprawia warunki dla iglaków.
Alternatywą jest sadzenie na wzniesieniach – podwyższeniu terenu o 20-30 cm już poprawia odpływ wody z okolicy korzeni.
Techniki sadzenia na gliniastej ziemi
Doły pod iglaki na glinie powinny być szersze niż głębsze. Lepiej wykopać dół o średnicy 1,5 metra i głębokości 50 cm niż wąski i głęboki – korzenie łatwiej się rozprzestrzenią w szerszym dole.
Sadzenie na poziomie gruntu lub nieco wyżej zapobiega gromadzeniu się wody wokół szyjki korzeniowej. Zbyt głębokie sadzenie na glinie prowadzi do gnicia podstawy pnia.
Na glinie lepiej sadzić płycej niż za głęboko – iglaki łatwiej znoszą lekkie odsłonięcie górnych korzeni niż podtopienie szyjki korzeniowej.
Po sadzeniu warto zamulczować powierzchnię korą lub żwirem – mulcz poprawia strukturę gleby i ogranicza parowanie wody.
Pielęgnacja iglaków na gliniastej glebie
Podlewanie iglaków na glinie wymaga ostrożności. Ziemia długo zatrzymuje wilgoć, więc łatwo o przelanie. Lepiej podlewać rzadziej, ale obficie, niż często i małymi porcjami.
Nawożenie powinno być ograniczone – glina dobrze zatrzymuje składniki odżywcze, więc łatwo o ich nadmiar. Wystarczy nawozić raz w roku wiosną nawozem dla iglaków w zredukowanej dawce.
Regularne spulchnianie gleby wokół młodych iglaków poprawia dostęp powietrza do korzeni. Robić to ostrożnie, żeby nie uszkodzić płytkich korzeni.
Problemy i ich rozwiązywanie
Żółknięcie igieł od dołu to częsty problem iglaków na glinie. Zwykle oznacza nadmiar wody w glebie. Rozwiązanie: poprawa drenażu i ograniczenie podlewania.
Słaby przyrost może wynikać z niedotlenienia korzeni. Pomaga spulchnienie gleby i dodanie piasku lub żwiru wokół rośliny.
Choroby grzybowe korzeni częściej atakują iglaki na glebach ciężkich i wilgotnych. Zapobieganie: unikanie przelania, stosowanie fungicydów profilaktycznie wiosną.
Wybór odpowiednich gatunków i właściwe przygotowanie stanowiska pozwala cieszyć się zdrowymi iglakami nawet na gliniastej ziemi. Kluczem jest realistyczne podejście do możliwości gleby i dostosowanie do niej doboru roślin.